{"id":4336,"date":"2021-12-03T11:51:36","date_gmt":"2021-12-03T10:51:36","guid":{"rendered":"https:\/\/polsa-strona.nfinity.pl\/?page_id=4336"},"modified":"2021-12-03T13:29:11","modified_gmt":"2021-12-03T12:29:11","slug":"badania-astronomiczne-polscy-astronomowie","status":"publish","type":"page","link":"https:\/\/polsa-strona.nfinity.pl\/en\/polska-w-kosmosie\/polska-historia-eksploracji-kosmicznej\/badania-astronomiczne-polscy-astronomowie\/","title":{"rendered":"Badania astronomiczne \u2013 polscy astronomowie"},"content":{"rendered":"\n

Historia polskich bada\u0144 kosmosu o prze\u0142omowym znaczeniu si\u0119ga czas\u00f3w Miko\u0142aja Kopernika<\/strong> (1473-1543), kt\u00f3ry zrewolucjonizowa\u0142 postrzeganie miejsca Ziemi w Uk\u0142adzie S\u0142onecznym. Rewolucja kopernika\u0144ska otworzy\u0142a nowy rozdzia\u0142 w astronomii, rozwijany przez kolejne pokolenia s\u0142ynnych astronom\u00f3w, takich jak Galileusz (1564-1642), czy Johannes Kepler (1571-1630). Ka\u017cdy zainteresowany kosmosem zna osi\u0105gni\u0119cia Miko\u0142aja Kopernika. To na jego cze\u015b\u0107 nazwano program Komisji Europejskiej po\u015bwi\u0119cony obserwacji Ziemi \u2013 Copernicus. Kolejnym polskim, wielkim uczonym kt\u00f3ry wp\u0142yn\u0105 na stan bada\u0144, by\u0142 Jan Heweliusz<\/strong> (1611-1687). W swoim gda\u0144skim obserwatorium, wraz z El\u017cbiet\u0105 Heweliuszow\u0105<\/strong>, dokonywa\u0142 systematycznych obserwacji pozycji gwiazd, kt\u00f3re skwapliwie katalogowa\u0142. \u015awiatow\u0105 s\u0142aw\u0119 przynios\u0142y mu przede wszystkim autorskie monografie dotycz\u0105ce komet i Ksi\u0119\u017cyca.<\/p>\n\n\n

\r\n\t\t\t
\r\n\t\t\t\t\t
\r\n\t\t\t\t\t\t\t\t\t\t\t\t
\r\n \r\n \t\t\t\"\"\r\n\t\t\t\t\t
source: https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Jan_Heweliusz#\/media\/Plik:Johannes_Hevelius.PNG – domena publiczna\t\t\t\t\t<\/div>\r\n <\/a>\r\n\t\t\t\t<\/div>\r\n\t\t\t\t\t\t\t<\/div>\r\n\t\t\t<\/div>\r\n\t\t\r\n<\/div>\r\n\n\n\n

R\u00f3wie\u015bniczk\u0105 Heweliusza by\u0142a Maria Kunic<\/strong> (1610-1664), astronomka pracuj\u0105ca na \u015al\u0105sku, kt\u00f3rej g\u0142\u00f3wnym osi\u0105gni\u0119ciem by\u0142o udoskonalenie s\u0142ynnych keplerowskich Tablic Rudolfi\u0144skich, s\u0142u\u017c\u0105cych do wyznaczania przysz\u0142ych pozycji planet, a kt\u00f3re bazowa\u0142y na kopernika\u0144skim modelu \u015bwiata.<\/p>\n\n\n\n

W czasie rozbior\u00f3w najbardziej znacz\u0105cymi osi\u0105gni\u0119ciami na polu astronomii, matematyki i geografii m\u00f3g\u0142 si\u0119 poszczyci\u0107 Jan \u015aniadecki<\/strong> (1756-1830), publikuj\u0105cy swoje prace w rodzimym j\u0119zyku, przez co podtrzymywa\u0142 \u015bwiadomo\u015b\u0107 narodow\u0105, edukacj\u0119 i nadziej\u0119 na woln\u0105 Polsk\u0119.<\/p>\n\n\n\n

Prze\u0142om XIX i XX wiek to b\u0142yskawiczny rozw\u00f3j \u015bwiatowej astronomii, jej nowych metod obserwacyjnych i rachunkowych. Brali w tym udzia\u0142 r\u00f3wnie\u017c Polacy, kt\u00f3rych prace wyznacza\u0142y nowe kierunki bada\u0144. W mechanice nieba, a wi\u0119c obliczaniu orbit cia\u0142 niebieskich, prym wiedli tacy uczeni, jak: Felicjan K\u0119pi\u0144ski<\/strong> (1885-1966), Micha\u0142 Kamie\u0144ski<\/strong> (1879-1973), czy Grzegorz Sitarski<\/strong> (1932-2015). Tadeusz Banachiewicz<\/strong> (1882-1954) wynalaz\u0142 now\u0105 metod\u0119 matematyczn\u0105, tzw. rachunek krakowianowy, kt\u00f3rego nazwa upami\u0119tnia miejsce pracy uczonego. Rachunek ten, w dobie przedkomputerowej, znacznie u\u0142atwia\u0142 i przyspiesza\u0142 obliczenia astronomiczne, dokonywane za pomoc\u0105 r\u0119cznych arytmometr\u00f3w.<\/p>\n\n\n\n

Polacy mieli te\u017c swoich \u0142owc\u00f3w komet, a wi\u0119c poszukiwaczy i odkrywc\u00f3w tajemniczych gwiazd z ogonem. Heweliusz odkry\u0142 ich co najmniej siedem, a kolejne odkrycia zawdzi\u0119czamy\u00a0Lucjanowi Orkiszowi<\/strong>\u00a0(1899-1973),\u00a0W\u0142adys\u0142awowi Lisowi<\/strong>\u00a0(1911-1980),\u00a0Antoniemu Wilkowi<\/strong>\u00a0(1876-1940),\u00a0Konradowi Rudnickiemu<\/strong>\u00a0(1926-2013),\u00a0Grzegorzowi Pojma\u0144skiemu<\/strong>, zespo\u0142owi w sk\u0142adzie\u00a0Marcin G\u0119dek, Micha\u0142 Kusiak, Rafa\u0142 Reszelewski i Micha\u0142 \u017bo\u0142nowski<\/strong>, czy\u00a0Kacprowi Wierzchosiowi<\/strong>. Polscy mi\u0142o\u015bnicy astronomii odkrywaj\u0105 te\u017c komety na fotografiach z sond SOHO i STEREO. Liczba tych odkry\u0107 przekroczy\u0142a obecnie kilkaset i stale ro\u015bnie.<\/p>\n\n\n\n

Do Nagrody Nobla z fizyki wielokrotnie zg\u0142aszany by\u0142 Bohdan Paczy\u0144ski<\/strong> (1940-2007), pomys\u0142odawca projektu OGLE (The Optical Gravitational Lensing Experiment), poszukuj\u0105cego w Drodze Mlecznej zjawisk mikrosoczewkowania grawitacyjnego. Jego prace kontynuuje z powodzeniem Andrzej Udalski<\/strong>, a projekt mo\u017ce poszczyci\u0107 si\u0119 tysi\u0105cami zarejestrowanych zjawisk tego typu, odkryciami egzoplanet, nowych planetoid w Pasie Kuipera i wieloma innymi. Projekt ASAS (All Sky Automated Survey) to r\u00f3wnie\u017c pomys\u0142 Bohdana Paczy\u0144skiego, realizowany przez Grzegorza Pojma\u0144skiego<\/strong>. Projekt pozwoli\u0142 odkrycie nowych komet, tysi\u0119cy nieznanych gwiazd zmiennych, wielu gwiazd nowych i sta\u0142y monitoring milion\u00f3w gwiazd po\u0142udniowego nieba.<\/p>\n\n\n\n

Mi\u0119dzynarodow\u0105 s\u0142aw\u0119 zdoby\u0142 Aleksander Wolszczan<\/strong>, odkrywca pierwszego pozas\u0142onecznego uk\u0142adu planetarnego wok\u00f3\u0142 pulsara w konstelacji Panny. To dzi\u0119ki jego odkryciu w 1992 roku po raz pierwszy uzyskano dowody, \u017ce nasz Uk\u0142ad S\u0142oneczny jest tylko jednym z wielu we Wszech\u015bwiecie, co zapocz\u0105tkowa\u0142o masowe odkrywanie egzoplanet za pomoc\u0105 teleskop\u00f3w kosmicznych.<\/p>\n\n\n\n

Projekt ASAS (All Sky Automated Survey) to r\u00f3wnie\u017c pomys\u0142 Bohdana Paczy\u0144skiego, realizowany przez Grzegorza Pojma\u0144skiego<\/strong>. Maksymalizacja efekt\u00f3w przy minimalizacji koszt\u00f3w przynios\u0142a odkrycie nowych komet, tysi\u0119cy nieznanych gwiazd zmiennych, wielu gwiazd nowych i sta\u0142y monitoring milion\u00f3w gwiazd po\u0142udniowego nieba.<\/p>\n\n\n\n

Odkrycie fal grawitacyjnych to dziedzina, w kt\u00f3rej Polacy wnie\u015bli sw\u00f3j zauwa\u017calny wk\u0142ad. Na czo\u0142o wysuwa si\u0119 tu posta\u0107 Andrzeja Trautmana<\/strong>, kt\u00f3ry teoretycznie udowodni\u0142, \u017ce jest to zjawisko mo\u017cliwe do detekcji za pomoc\u0105 czu\u0142ych przyrz\u0105d\u00f3w. Je\u015bli o nich mowa, to u\u017cyty w eksperymentach LIGO i VIRGO interferometr skonstruowa\u0142 Albert Michelson<\/strong> (1852-1931), ameryka\u0144ski uczony, kt\u00f3ry urodzi\u0142 si\u0119 w Strzelnie, po\u0142o\u017conym w dzisiejszym wojew\u00f3dztwie kujawsko-pomorskim.<\/p>\n\n\n\n

Jednym z najbardziej znanych kosmolog\u00f3w na \u015bwiecie jest Micha\u0142 Heller<\/strong>, laureat Nagrody Templetona. Ten duchowny uczony z powodzeniem \u0142\u0105czy swoje powo\u0142anie z badaniami naukowymi. Zajmuje si\u0119 poszukiwaniem drogi do stworzenia kwantowej teorii grawitacji i wyja\u015bnienia warunk\u00f3w, kt\u00f3re doprowadzi\u0142y do Wielkiego Wybuchu, czyli powstania wszystkiego, co wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie obserwujemy, w\u0142\u0105cznie z nami samymi, przyrod\u0105 o\u017cywion\u0105 i nieo\u017cywion\u0105, inteligencj\u0105 i \u015bwiadomo\u015bci\u0105.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Historia polskich bada\u0144 kosmosu o prze\u0142omowym znaczeniu si\u0119ga czas\u00f3w Miko\u0142aja Kopernika (1473-1543), kt\u00f3ry zrewolucjonizowa\u0142 postrzeganie miejsca Ziemi w Uk\u0142adzie S\u0142onecznym. Rewolucja kopernika\u0144ska otworzy\u0142a nowy rozdzia\u0142 w astronomii, rozwijany przez kolejne pokolenia s\u0142ynnych astronom\u00f3w, takich jak Galileusz (1564-1642), czy Johannes Kepler (1571-1630). Ka\u017cdy zainteresowany kosmosem zna osi\u0105gni\u0119cia Miko\u0142aja Kopernika. To na jego cze\u015b\u0107 nazwano program Komisji Europejskiej po\u015bwi\u0119cony […]<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":2785,"parent":4366,"menu_order":1,"comment_status":"closed","ping_status":"closed","template":"","meta":{"inline_featured_image":false},"acf":[],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/polsa-strona.nfinity.pl\/en\/wp-json\/wp\/v2\/pages\/4336"}],"collection":[{"href":"https:\/\/polsa-strona.nfinity.pl\/en\/wp-json\/wp\/v2\/pages"}],"about":[{"href":"https:\/\/polsa-strona.nfinity.pl\/en\/wp-json\/wp\/v2\/types\/page"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/polsa-strona.nfinity.pl\/en\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/polsa-strona.nfinity.pl\/en\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=4336"}],"version-history":[{"count":11,"href":"https:\/\/polsa-strona.nfinity.pl\/en\/wp-json\/wp\/v2\/pages\/4336\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":4391,"href":"https:\/\/polsa-strona.nfinity.pl\/en\/wp-json\/wp\/v2\/pages\/4336\/revisions\/4391"}],"up":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/polsa-strona.nfinity.pl\/en\/wp-json\/wp\/v2\/pages\/4366"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/polsa-strona.nfinity.pl\/en\/wp-json\/wp\/v2\/media\/2785"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/polsa-strona.nfinity.pl\/en\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=4336"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}