{"id":4392,"date":"2021-12-03T13:59:52","date_gmt":"2021-12-03T12:59:52","guid":{"rendered":"https:\/\/polsa-strona.nfinity.pl\/?page_id=4392"},"modified":"2023-03-13T15:42:28","modified_gmt":"2023-03-13T14:42:28","slug":"eksploracja-cial-niebieskich","status":"publish","type":"page","link":"https:\/\/polsa-strona.nfinity.pl\/en\/polska-w-kosmosie\/eksploracja-cial-niebieskich\/","title":{"rendered":"Eksploracja cia\u0142 niebieskich"},"content":{"rendered":"\n
W czasach przed i tu\u017c po transformacji ustrojowej, Polska bra\u0142a udzia\u0142 praktycznie tylko w projektach realizowanych przez Zwi\u0105zek Radziecki i Rosj\u0119. Przyk\u0142adem mog\u0105 by\u0107 marsja\u0144skie misje Fobos 1, Fobos 2, Mars 96, czy wcze\u015bniejsze misje Wega 1 i Wega 2, skierowane do badania planety Wenus i j\u0105dra komety Halleya. W CBK PAN powsta\u0142o w tamtym czasie kilkadziesi\u0105t czujnik\u00f3w i element\u00f3w konstrukcyjnych rakiet i satelit\u00f3w, kt\u00f3re zosta\u0142y wyniesione w bli\u017csz\u0105 i dalsz\u0105 przestrze\u0144 kosmiczn\u0105.<\/p>\n\n\n\n
Akces naszego kraju do struktur europejskich zaowocowa\u0142 pierwszymi du\u017cymi projektami pod szyldem Europejskiej Agencji Kosmicznej i jej ameryka\u0144skiego odpowiednika NASA. Opr\u00f3cz o\u015brodk\u00f3w naukowych zacz\u0119\u0142y w nich bra\u0107 udzia\u0142 r\u00f3wnie\u017c firmy prywatne. W\u015br\u00f3d najwa\u017cniejszych misji z polskim udzia\u0142em warto wymieni\u0107:<\/p>\n\n\n\n
Solar Orbiter<\/p>\n\n\n\n
Strona www: http:\/\/www.esa.int\/Science_Exploration\/Space_Science\/Solar_Orbiter<\/a><\/p>\n\n\n\n Misja Europejskiej Agencji Kosmicznej, realizowana we wsp\u00f3\u0142pracy z NASA. Solar Orbiter zosta\u0142 wystrzelony 10 lutego 2020 w stron\u0119 S\u0142o\u0144ca zosta\u0142a wys\u0142ana sonda kosmiczna.<\/p>\n\n\n\n Dzi\u0119ki danym z misji naukowcy b\u0119d\u0105 pr\u00f3bowali odpowiedzie\u0107 na pytania:<\/p>\n\n\n\n Co nap\u0119dza wiatr s\u0142oneczny?<\/p>\n\n\n\n Polski wk\u0142ad: W CBK PAN wykonano elementy eksperymentu STIX do obrazowania spektralnego promieniowania X w zakresie od 4 do 150 keV.<\/p>\n\n\n\n BepiColombo (2018-dzi\u015b)<\/p>\n\n\n\n Strona www: https:\/\/sci.esa.int\/web\/bepicolombo<\/a><\/p>\n\n\n\n Jest to pierwsza wsp\u00f3lna misja Europejskiej Agencji Kosmicznej i Japo\u0144ska Agencja Eksploracji Aerokosmicznej (JAXA).<\/p>\n\n\n\n Sonda BepiColombo zosta\u0142a wystrzelona w pa\u017adziernika 2018 roku i samo dotarcie do Merkurego zajmie ponad 7 lat. Czas misji na orbicie Merkurego jest planowany na ok. 1 rok.<\/p>\n\n\n\n Cele misji to odpowied\u017a na m.in. poni\u017csze pytania:<\/p>\n\n\n\n Polski wk\u0142ad:<\/p>\n\n\n\n W CBK PAN powsta\u0142 system wyznaczaj\u0105cy kierunek pomiaru dla spektrometru MERTIS, kt\u00f3ry ma pom\u00f3c sporz\u0105dzi\u0107 mapy mineralogicznej powierzchni Merkurego z rozdzielczo\u015bci\u0105 spektraln\u0105 mniejsz\u0105 ni\u017c 500 metr\u00f3w.<\/p>\n\n\n\n Venus Express (2005-2015)<\/p>\n\n\n\n Strona www:<\/p>\n\n\n\n http:\/\/www.esa.int\/Enabling_Support\/Operations\/Venus_Express<\/a><\/p>\n\n\n\n Start misji odby\u0142 si\u0119 9 listopada 2005 roku.<\/p>\n\n\n\n Venus Express by\u0142a pierwsz\u0105 sond\u0105 Europejskiej Agencji Kosmicznej wys\u0142an\u0105 w kierunku Wenus. Od pocz\u0105tku, jeszcze na etapie tworzenia za\u0142o\u017ce\u0144 misji, starano si\u0119 maksymalnie skr\u00f3ci\u0107 czas jej konstrukcji oraz obni\u017cy\u0107 koszty. Do budowy pojazdu wykorzystano zatem zapasowe cz\u0119\u015bci pozosta\u0142e po projektach Mars Express i Rosetta. U\u017cycie ich wymaga\u0142o jednak zaprojektowania szeregu modyfikacji, z kt\u00f3rych g\u0142\u00f3wne mia\u0142y na celu przystosowanie orbitera do odmiennych warunk\u00f3w panuj\u0105cych na orbicie oko\u0142owenusja\u0144skiej. Konieczne by\u0142o min. wzmocnienie izolacji termicznej i radiacyjnej, zmniejszaj\u0105ce ryzyko uszkodzenia uk\u0142ad\u00f3w elektronicznych. Sonda przyczyni\u0142a si\u0119 do lepszego poznania warunk\u00f3w panuj\u0105cych w g\u00f3rnych warstwach wenusja\u0144skiej atmosfery i jej pionowej struktury, a tak\u017ce skali efektu cieplarnianego na tej planecie.<\/p>\n\n\n\n Polski wk\u0142ad:<\/p>\n\n\n\n W CBK PAN powsta\u0142 w kooperacji mi\u0119dzynarodowej Planetarny Fotospektrometr Fourierowski (PFS) do badania sk\u0142adu atmosfery Wenus.<\/p>\n\n\n\n Celem misji Biomass jest dostarczenie istotnych informacji o stanie naszych las\u00f3w i dokonuj\u0105cych si\u0119 w nich zmianach. Dane zostan\u0105 wykorzystane do poszerzenia naszej wiedzy na temat roli, jak\u0105 lasy odgrywaj\u0105 w obiegu w\u0119gla. G\u0142\u00f3wnym instrumentem satelity BIOMASS jest radar w pa\u015bmie P, wymagaj\u0105cy imponuj\u0105cych rozmiar\u00f3w anteny o \u015brednicy a\u017c 14 metr\u00f3w. Eksperci z polskiego oddzia\u0142u GMV Innovating Solutions Sp. z o.o. s\u0105 odpowiedzialni za przygotowanie analizy dla ca\u0142ej misji, kt\u00f3ra obejmuje dwie g\u0142\u00f3wne fazy \u2013 faz\u0119 tomograficzn\u0105 i faz\u0119 interferometryczn\u0105. W pierwszej z nich w celu uzyskania docelowych danych potrzeba siedmiu obraz\u00f3w tego samego obszaru Ziemi w drugiej trzech. W tej misji organizowanej przez Europejsk\u0105 Agencj\u0119 Kosmiczn\u0105 (ESA) we\u017amie udzia\u0142 r\u00f3wnie\u017c SENER Polska Sp. z o.o., kt\u00f3ry zdoby\u0142 kontrakt na zaprojektowanie urz\u0105dze\u0144 do monta\u017cu i test\u00f3w struktury satelity oraz jego g\u0142\u00f3wnego instrumentu badawczego. Sw\u00f3j wk\u0142ad w misj\u0119 posiada tak\u017ce PIAP Space Sp. z o.o, kt\u00f3ry odpowiada za Multi Purpose Trolley i adaptory oraz Airbus Poland S.A., kt\u00f3ry przygotowuje wi\u0105zki elektryczne dla satelity. Start misji planowany jest na 2023 rok.<\/p>\n\n\n\n EarthCARE<\/p>\n\n\n\n EarthCARE to misja obserwacji Ziemi, organizowana przez Europejsk\u0105 Agencj\u0119 Kosmiczn\u0105 (ESA) we wsp\u00f3\u0142pracy z Japo\u0144sk\u0105 Agencj\u0105 Kosmiczn\u0105 (JAXA) i japo\u0144skim Krajowym Instytutem Technologii Informacyjno-Komunikacyjnych (NICT). EarthCARE jest cz\u0119\u015bci\u0105 inicjatywy ESA pod nazw\u0105 Earth Explorers, kt\u00f3rej celem jest uzyskanie odpowiedzi na szereg pyta\u0144 z zakresu nauk o Ziemi, a tak\u017ce skoncentrowanie bada\u0144 na poszczeg\u00f3lnych aspektach systemu ziemskiego. Satelita EarthCARE, kt\u00f3ry zostanie wyniesiony na orbit\u0119 w 2023 roku, b\u0119dzie bada\u0142 chmury i mikrocz\u0105steczki obecne w atmosferze, zwane og\u00f3lnie aerozolami oraz ich interakcje z promieniowaniem s\u0142onecznym. Wk\u0142ad w misj\u0119 ma firma GMV Innovating Solutions Sp. z o.o., kt\u00f3ra jest odpowiedzialna za specyfikacj\u0119, zaprojektowanie, wykonanie, integracj\u0119, testy oraz utrzymanie procesora, pozwalaj\u0105cego przetwarza\u0107 dane na poziomie L0, kt\u00f3re s\u0105 dostarczane przez satelit\u0119.<\/p>\n\n\n\n Ops-sat<\/p>\n\n\n\n Misja OPS-SAT jest pierwsz\u0105 misj\u0105 Europejskiego Centrum Operacji Satelitarnych (ESOC) wykonywan\u0105 na satelicie typu CubeSat, a jej g\u0142\u00f3wnym celem jest testowanie nowych standard\u00f3w wymiany danych pomi\u0119dzy satelit\u0105 a segmentem naziemnym. Nowe rozwi\u0105zania testowane podczas misji OPS-SAT b\u0119d\u0105 w przysz\u0142o\u015bci wykorzystywane przez wi\u0119ksze misje. Polski oddzia\u0142 GMV Innovating Solutions Sp. z o.o. odpowiedzialne jest za opracowanie ca\u0142ego oprogramowania pok\u0142adowego misji, systemu Attitude Determination and Control System, systemu Failure Detection Identification and Recovery oraz implementacj\u0119 nowego standardu wymiany danych Mission Operation Services, oraz POCKET+ na pok\u0142adzie satelity. Centrum Bada\u0144 Kosmicznych PAN jest odpowiedzialne za jeden z dw\u00f3ch kluczowych \u0142adunk\u00f3w OPS-SAT \u2013 konwerter protoko\u0142\u00f3w CCSDS. Partnerem CBK PAN przy pracach nad tym konwerterem jest polska firma Creotech Instruments S.A. Start misji mia\u0142 miejsce w grudniu 2019 roku.<\/p>\n\n\n\n Zaanga\u017cowanie Polak\u00f3w w Program Apollo<\/p>\n\n\n\n Polscy in\u017cynierowie brali udzia\u0142 w projektowaniu Lunar Rover Vehicle (LRV), kt\u00f3ry by\u0142 pojazdem ksi\u0119\u017cycowym wykorzystanym przez misje Apollo 15, Apollo 16 i Apollo 17. Innym dzie\u0142em naszych uczonych by\u0142 Randezvous Radar do komunikacji pomi\u0119dzy l\u0105downikiem ksi\u0119\u017cycowym (LM) a modu\u0142em serwisowym (CSM) na orbicie oko\u0142oksi\u0119\u017cycowej. Polscy uczeni projektowali wysokowydajne pompy paliwowe dla rakiety Saturn V, zasilacze elektryczne do urz\u0105dze\u0144 na statku Apollo, a tak\u017ce prowadzili badania nad sk\u0142adem mieszanki paliwowej do l\u0105downika ksi\u0119\u017cycowego i mieszanki oddechowej dla astronaut\u00f3w bior\u0105cych udzia\u0142 w kolejnych misjach programu.<\/p>\n\n\n\n Mars Express 2003 (2003-do dzi\u015b)<\/p>\n\n\n\n Strona www:<\/p>\n\n\n\n By\u0142a to pierwsza misja na Marsa zaprojektowana przez ESA. W jej sk\u0142ad wchodzi\u0142 orbiter<\/a> Mars Express Orbiter (MEO) oraz l\u0105downik<\/a> Beagle 2<\/a>. Orbiter, po wej\u015bciu na orbit\u0119 oko\u0142omarsja\u0144sk\u0105 fotografowa\u0142 powierzchni\u0119 planety<\/a> kamer\u0105 o wysokiej rozdzielczo\u015bci (\u015brednio do 10 metr\u00f3w, a wybrane rejony do 2 metr\u00f3w), mierzy\u0142 sk\u0142ad i cyrkulacj\u0119 atmosfery<\/a>czn\u0105, a tak\u017ce skanowa\u0142 warstw\u0119 podpowierzchniow\u0105 gruntu. L\u0105downik mia\u0142 za zadanie przeprowadzi\u0107 badania geologiczne, meteorologiczne i poszukiwa\u0107 \u015blad\u00f3w marsja\u0144skiego \u017cycia. Jego l\u0105dowanie jednak nie powiod\u0142o si\u0119, ale orbiter funkcjonuje nadal.<\/p>\n\n\n\n Start sondy odby\u0142 si\u0119 2 czerwca 2003 roku.<\/p>\n\n\n\n Polski wk\u0142ad:<\/p>\n\n\n\n W CBK PAN zaprojektowano system zasilania spektrometru fourierowskiego oraz jego skaner s\u0142u\u017c\u0105cy do okre\u015blania kierunku pomiaru. Spektrometr analizowa\u0142 sk\u0142ad promieniowania odbitego i emitowanego przez powierzchni\u0119 i atmosfer\u0119 Marsa.<\/p>\n\n\n\n Curiosity \u2013 Mars Science Laboratory (2011-do dzi\u015b)<\/p>\n\n\n\n Strona www:<\/p>\n\n\n\n Kolejna misja marsja\u0144ska NASA wys\u0142ana w ramach programu Mars Science Laboratory (MSL). \u0141azik Curiosity zosta\u0142 zaprojektowany jako autonomiczne laboratorium naukowo-badawcze zasilane radioizotopowym generatorem termoelektrycznym. Jego zadaniem jest poszukiwanie \u015blad\u00f3w dawnego \u017cycia na Marsie, ocena aktualnych mo\u017cliwo\u015bci utrzymania si\u0119 \u017cycia organicznego na planecie, a tak\u017ce pomiary meteorologiczne, geologiczne i biochemiczne. <\/p>\n\n\n\n Start misji nast\u0105pi\u0142 26 listopada 2011 roku<\/p>\n\n\n\n Polski wk\u0142ad:<\/p>\n\n\n\n Firma VIGO System S.A. dostarczy\u0142a detektory na podczerwie\u0144, b\u0119d\u0105ce elementem sk\u0142adowym przestrajalnego spektrometru laserowego.<\/p>\n\n\n\n ExoMars 2016 (2016\u2013do dzi\u015b)<\/p>\n\n\n\n Strona www:<\/p>\n\n\n\n Sonda marsja\u0144ska zrealizowana w kooperacji pomi\u0119dzy ESA i Rosyjsk\u0105 Agencj\u0105 Kosmiczn\u0105. Jej celem by\u0142o poszukiwanie \u015blad\u00f3w \u017cycia na Marsie, studiowanie jego budowy wewn\u0119trznej oraz detekcja gaz\u00f3w atmosferycznych, wyst\u0119puj\u0105cych w \u015bladowych ilo\u015bciach. Misja sk\u0142ada\u0142a si\u0119 orbitera (Trace Gas Orbiter, TGO) i l\u0105downika Schiaparelli, kt\u00f3ry niestety rozbi\u0142 si\u0119 podczas l\u0105dowania na powierzchni planety.<\/p>\n\n\n\n Na 2022 rok planuje si\u0119 kolejny etap misji, kt\u00f3rym b\u0119d\u0105 dwa nowe \u0142aziki \u2013 jeden przygotowany przez ESA, drugi przez Roskosmos.<\/p>\n\n\n\n Misja rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 14 marca 2016 roku.<\/p>\n\n\n\n Polski wk\u0142ad:<\/p>\n\n\n\n W projektowaniu instrument\u00f3w badawczych misji bra\u0142y udzia\u0142: CBK PAN, Creotech Instruments S.A. (zasilacz do stereoskopowej kamery CaSSIS), Vigo System S.A. (detektory w Schiaparellim) i SENER sp. z o.o. Ten ostatni do ExoMars 2022.<\/p>\n\n\n\n Insight 2018 (2018\u2013do dzi\u015b)<\/p>\n\n\n\n Strona www:<\/p>\n\n\n\n Sonda InSight jest stacjonarnym laboratorium marsja\u0144skim, wykonuj\u0105cym zaplanowane badania w miejscu l\u0105dowania. Prowadzi badania geofizyczne Marsa.<\/p>\n\n\n\n Misja rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 5 maja 2018 roku.<\/p>\n\n\n\n Polski wk\u0142ad:<\/p>\n\n\n\n Na pok\u0142adzie l\u0105downika znalaz\u0142 si\u0119 Kret HP3, czyli samodzielny penetrator marsja\u0144skiego gruntu, kt\u00f3ry zaprojektowa\u0142a i wykona\u0142a Astronika Sp. z o.o.<\/p>\n\n\n\n\r\n\t\t\t\t\t
\r\n\t\t\t\t\t
\r\n\t\t\t\t\t
\r\n\t\t\t\t\t