Na samym początku 2023 r. otrzymaliśmy potwierdzenie rosnących ambicji polskiego sektora kosmicznego. We wtorek 3 stycznia, kilka minut przed godz. 17 polskiego czasu i ok. 60 minut po starcie z przylądka Canaveral, na wysokości 538 km z zasobnika rakiety Falcon 9 uwolniony został satelita STAR VIBE, będący produktem współpracy wrocławskiej spółki Scanway oraz niemieckiej firmy German Orbital Systems. Już po godz. 19 potwierdzono uzyskanie poprawnej, dwustronnej komunikacji ze stacją naziemną.

Jest to demonstracyjna misja dwóch autorskich systemów – małego teleskopu do obserwacji Ziemi zwanego STAR oraz systemu do autoinspekcji stanu satelity zwanego VIBE.

Celem misji jest przetestowanie teleskopu STAR oraz technologii VIBE w warunkach kosmicznych, jak i również podniesienie poziomu gotowości technologicznej do najwyższego, dziewiątego poziomu. W tym celu sprawdzony zostanie wpływ warunków panujących w kosmosie (próżnia, wahania temperatur, wysokie promieniowanie, mikrograwitacja) na elementy teleskopu, elektronikę znajdującą się na pokładzie oraz na jakość zbieranych danych.

Teleskop STAR jest teleskopem działającym w spektrum światła widzialnego. Jego matryca umożliwia wykonywanie zdjęć z rozdzielczością 25 metrów na piksel oraz zapewnia duże pole widzenia (102,4 x 76,8 km). Pozwala to na szybkie zbieranie danych dla wielu celów, np. na temat zmian klimatu, katastrof naturalnych, czy danych wspierających efektywne rolnictwo.

VIBE jest systemem optycznym będącym jedną z konfiguracji projektowanego przez Scanway systemu SHS – Spacecraft Health Scanner – systemu stosowanego w celu autonomicznej diagnostyki nanosatelity. VIBE to de facto system wizyjny znajdujący się na rozkładanej belce. Kamera jest połączona z komputerem pokładowym pojazdu kosmicznego, który zbierając obrazy w swojej bazie danych umożliwia analizę zebranych danych za pomocą sztucznej inteligencji, która jest w stanie wykrywać różne uszkodzenia, np. uszkodzenia paneli słonecznych.

Misja STAR VIBE jest wyjątkowa dla polskiego sektora kosmicznego przede wszystkim ze względu na wysłanie instrumentu VIBE, który jest pierwszym polskim instrumentem optycznym służącym do autoinspekcji infrastruktury orbitalnej, który jest wyposażony w algorytm oparty na sztucznej inteligencji.

Podczas rozmowy z Karolem Wójcickim na kanale „Z głową w gwiazdach” przedstawiciele Scanway Jędrzej Kowalewski i Mikołaj Podgórski zaznaczyli, że zakładany horyzont czasowy zbierania danych i testowania systemów wynosi 3 miesiące, a optymistyczne scenariusze zakładają funkcjonowanie elektroniki zainstalowanej na STAR VIBE nawet do 12 miesięcy. Zwrócili uwagę, że jednocześnie w ramach projektu Eagle Eye intensywnie pracują nad znacznie większym instrumentem optycznym, charakteryzującym się o wiele lepszymi parametrami jeżeli chodzi m. in. o rozdzielczość przestrzenną. Wyniesienie na orbitę tego satelity obserwacyjnego, powstającego w kooperacji trójki polskich podmiotów: Creotech Instruments S.A., Scanway Sp. z o. o. i Centrum Badań Kosmicznych PAN, jest planowane również na obecny rok.

– Udany start misji STAR VIBE to świetna wiadomość na początek roku – mówi prof. Grzegorz Wrochna, Prezes Polskiej Agencji Kosmicznej. – Nie mam też wątpliwości, że to kolejny dowód na to, że polskie firmy bardzo umiejętnie korzystają z obecnych tendencji w branży. Rosnąca konkurencja prywatnych podmiotów takich jak SpaceX, Virgin Orbit itp., oferujących przy coraz niższej cenie wyniesienie ładunku w przestrzeń kosmiczną, stwarza zupełnie nowe możliwości. W ten sposób możemy sukcesywnie wypracowywać tzw. space heritage (zdobywane przy konkretnych przedsięwzięciach doświadczenie), którego niedostatek był wcześniej barierą np. w zdobywaniu większych zamówień – podkreśla prezes POLSA. – Teraz oczekujemy na kolejne 4 starty satelitów zaplanowane na ten rok przez polskie firmy i uczelnie.

Źrodło zdjęć i ilustracji: mat. prasowe Scanway