Współpraca przy organizacji oraz promocji wydarzeń związanych z obchodami Roku Stanisława Lema to główne założenia podpisanego 7 kwietnia 2021 r. porozumienia pomiędzy Polską Agencją Kosmiczną a Instytutem Polska Przyszłości im. Stanisława Lema.

Powieści Stanisława Lema w czasach szarej rzeczywistości socjalistycznej otwierały okno wyobraźni. Wizje przyszłości, rysowane w powieściach Lema, wydawały się odległe i  nieosiągalne, jednak rozbudzały marzenia. Podsycały je także, począwszy od lat 50-tych, informacje o kolejnych osiągnięciach w amerykańsko-radzieckim wyścigu kosmicznym oraz obserwowane przez cały świat pierwsze kroki człowieka w kosmosie. Obecność człowieka na Księżycu uosabiała szczyt możliwości ludzkiej myśli technicznej.  

– Dzisiaj kosmiczne marzenia przerodziły się w rzeczywiste próby eksploracji kosmosu w  znacznie szerszej skali. Co prawda, nie latamy jeszcze na Marsa a na inne planety wysyłamy tylko automaty, ale zastosowania kosmicznych technologii w naszym codziennym życiu przerosły już obrazy kreślone przez wielkiego wizjonera – powiedział prezes POLSA, prof. Grzegorz Wrochna. Jego zdaniem, dla niejednego młodego naukowca, inżyniera, pracującego w firmie z sektora kosmicznego, początki kariery czy marzenia o kosmosie były związane z lekturą wizjonerskich powieści Stanisława Lema. Książki nadal stanowią inspirację dla kolejnych pokoleń miłośników nowych technologii, futurologii i kosmosu a nierzadko stanowią początek wielkiej kosmicznej przygody.

– Rok Lema pod hasłem „Lem 2021. Widziałem przyszłość” to święto kultury, technologii i nauki. Wyjątkowa twórczość Stanisława Lema stanowi most między tymi pozornie odległymi dziedzinami. Dla Instytutu Lema szczególnie ważny jest aspekt technologiczny, a taki partner jak Polska Agencja Kosmiczna jest w tym kontekście kluczowy. Przed nami wiele wspólnych projektów. Już we wrześniu br., podczas urodzin Lema organizowanych przez nas wspólnie z  Krakowskim Biurem Festiwalowym opowiemy o wyzwaniach technologicznych związanych z  kosmosem w kontekście twórczości pisarza – powiedział dr Maciej Kawecki, Prezes Zarządu Instytutu Lema.

Dzięki ciekawości wywołanej lekturami z dzieciństwa rozwijamy wiedzę i kompetencje, dowiadujemy się więcej o środowisku. Coraz ważniejszym źródłem informacji stają się technologie satelitarne. Dostarczanie na bieżąco terabajty danych pozyskiwane dzięki wykorzystaniu satelitów obserwacyjnych, nawigacyjnych czy łącznościowych, przekazują aktualne informacje o Ziemi.

Firmy technologiczne, start-upy chętnie wykorzystują w swojej pracy kosmiczne technologie i  dane dostarczane m.in. dzięki programowi Galileo czy Copernicus. Telekomunikacja satelitarna towarzyszy nam w nieodłącznych smartphonach, aplikacjach pogodowych, nawigacyjnych, bankowych i wszystkich innych, które wymagają pracy online.

Rozwiązania oparte o dane satelitarne wspierają także działania administracji publicznej m.in.: w zobrazowaniach terenu, tworzeniu systemów bezpieczeństwa, szybkim reagowaniu. Dzięki dostępowi do danych satelitarnych sprawdzany jest stan zalesienia, poziom wód, jakość upraw, zurbanizowanie czy zanieczyszczenia środowiska. Technologie kosmiczne i satelitarne wspierają działania związane z analizą sytuacji kryzysowych, kataklizmów czy klęsk żywiołowych.

– Zawsze aktualne pozostaje jednak ciągle powracające w powieściach Lema pytanie o relacje między człowiekiem a technologią. Zadaniem Polskiej Agencji Kosmicznej jest wdrażanie technologii kosmicznych tak, aby najlepiej służyły człowiekowi. Motywem zaś działania IPP jest spojrzenie na te technologie z perspektywy człowieka, nie tylko w kontekście liczb wyrażających zysk finansowy czy wzrost gospodarczy. Rok Lema sprzyja refleksji łączącej oba te nurty – podsumował prezes Grzegorz Wrochna.

Porozumienie podpisane pomiędzy IPP i POLSA określa zasady współpracy przy organizacji oraz promocji wydarzeń związanych z obchodami Roku Stanisława Lema, m.in. planowanych działań podczas EXPO, wrześniowych obchodach urodzin Lema w Krakowie, a także projektach edukacyjnych. Dotyczy także działań informacyjnych związanych z podejmowanymi inicjatywami, wymiany materiałów promocyjnych i identyfikacyjnych oraz wsparcia merytorycznego planowanych przedsięwzięć.

POLSA i Fundacja zapewnią, na potrzeby planowanych wydarzeń, wsparcie ekspertów specjalizujących się m.in. w nowych technologiach, bezpieczeństwie cyfrowym oraz przemyśle kosmicznym a także badaniach i użytkowaniu przestrzeni kosmicznej, rozwoju techniki i inżynierii satelitarnej. Wspólne inicjatywy mają przyczynić się do rozpowszechniania wiedzy na temat kosmosu wśród społeczeństwa. 

Rok 2021, na mocy uchwały z dnia 27 listopada 2020 r. podjętej przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, ustanowiony został Rokiem Stanisława Lema dla uczczenia 100 rocznicy jego urodzin.