W dniach 23-24 listopada 2021 r. odbyła się konferencja merytoryczna pt. “O Lemie i kosmosie” – zorganizowana przez  Polską Agencję Kosmiczną oraz Ministerstwa Rozwoju i Technologii. Konferencja wpisała się w obchody kończącego się w Polsce Roku Lema 2021.

Dwudniowy program konferencji podzielony został na panele tematyczne, a do wygłoszenia prezentacji i dyskusji zaproszeni zostali wybitni polscy lemolodzy, pisarze i publicyści oraz przedstawiciele polskiej branży kosmicznej: naukowcy, przedsiębiorcy, popularyzatorzy nauki, studenci i pasjonaci literatury sci-fi.

Pierwszy dzień konferencji dotyczył w głównej mierze wpływu Stanisława Lema i inspiracji współczesnych twórców i naukowców jego osobą.

• Dlatego w tym roku tak dużo mówimy o Lemie Kosmicznej, bo z punktu widzenia Polskiej Agencji jego inspiracje są dla nas niezwykle ważne. Wiele osób, które dzisiaj pracują w sektorze kosmicznym zwracają uwagę, że właśnie zafascynowanie Lemem doprowadziło ich do tego miejsca, w którym obecnie są – powiedział prezes POLSA prof. Grzegorz Wrochna w wystąpieniu poprzedzającym panele dyskusyjne.

Wykład otwierający pt. „Rozszerzanie Ziemi. O dziedzictwie intelektualnym Stanisława Lema” wygłosił Wojciech Gunia – polski pisarz, publicysta i tłumacz.

Panele dyskusyjne w pierwszym dniu zostały podzielone na obszary tematyczne: Panel Naukowy, Panel Literacki, panel Młody Kosmos.

W Panelu Naukowym poruszane były kwestie zaangażowania polskich naukowców w misje międzynarodowe i wyzwań, jakie przed nimi stoją, a także aspekt poszukiwania życia i miejsca człowieka we Wszechświecie. Swoje prezentacje wygłosili: prof. Łukasz Wyrzykowski (Obserwatorium Astronomiczne UW), prof. Iwona Stanisławska (Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk), dr Łukasz Lamża (Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych Uniwersytetu Jagiellońskiego), prof. Leszek Błaszkiewicz ( Uniwersytet Warmińsko-Mazurski), prof. Andrzej Niedzielski (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu).

Panel Literacki dotyczył w głównej mierze warsztatu pisarza sci-fi, głównych motywów i inspiracji, a także humanizmu obecnego w twórczości Stanisława Lema. Uczestnicy podsumowali również kończący się Rok Lema, a także zwrócili uwagę na wydarzenie, jakie były zroganizowane w tym roku dla uczczenia pamięci tego wielkiego pisarza. W panelu uczestniczyli: Przemysław Rudź (Departament Edukacji Polskiej Agencji Kosmicznej), Michał Kłodawski (pisarz sci-fi), Łukasz Marek Fiema (Polska Fundacja Fantastyki Naukowej), Jakub Płodzich (Fundacja Instytut Polska Przyszłości), Rafał Kosik (pisarz sci-fi), Jan Pomierny (studio Science Now), prof. Louisa Hall (pisarka, Uniwersytet IOWA).

Podczas panelu Młody Kosmos poruszane były tematy dotyczące m.in przyszłości polskiego sektora kosmicznego i jego potencjału, a także kosmicznej edukacji młodzieży. Panel zainaugurowany został podpisaniem listu intencyjnego o współpracy pomiędzy Europejską Fundacją Kosmiczną oraz firmą Space Is More. Udział w panelu wzięli: Leszek Orzechowski (Stacja Badawcza Lunares), Wiktora Dziaduła (Rada Studentów przy prezesie POLSA), Bartosz Sokoliński i Paweł Pacek (Agencja Rozwoju Przemysłu S.A.), Łukasz Wilczyński (Europejska Fundacja Kosmiczna).

Wykład końcowy pt. “Kosmos w naszym życiu codziennym” wygłosił p. Wiktor Niedzicki – popularyzator nauki, wykładowca akademicki i legendarna osobowość telewizyjna. Moderatorem spotkań i prowadzącą przebieg konferencji w pierwszym dniu była dr Milena Ratajczak z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego.

Tematyka spotkań drugiego dnia związana była w głównej mierze z obecnym stanem sektora kosmicznego w Polsce. Prowadzone dyskusje dotyczyły m.in. współpracy między zespołami, zaplecza testowego, roli naukowców, przedsiębiorców i inżynierów oraz ich kreatywności. Prelegenci dyskutowali o przepowiedniach Stanisława Lema i o tym, w jaki sposób są one praktycznie realizowane przez instytucje i firmy związane z branżą space.

• Mój ulubiony cytat Lema: gdybyśmy od czasów jaskiniowych robili tylko to co nam się wydaje możliwe, do dzisiaj tkwilibyśmy w jaskiniach. Dlatego nie bójmy się pomysłów na misje, które dzisiaj wydają się niemożliwe, bo jutro może się okazać, że są one przestarzałe. Dlatego róbmy je lepiej już dzisiaj. – powiedział prof. Grzegorz Wrochna podczas swojego wystąpienia na początku drugiego dnia.

W panelu pt. “Udział polskich podmiotów w aktualnie realizowanych misjach kosmicznych” wzięli udział: dr hab. inż. Piotr Orleański (pracownik naukowy CBK PAN, Laboratorium Satelitarnych Aplikacji układów FPGA), prof. Agata Różańska (Centrum Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika PAN), Katarzyna Okulska-Gawlik (Sener Polska Sp. z o.o.), Jacek Kosiec (Creotech Instruments S.A.), Łukasz Wiśniewski (Astronika Sp. z o.o.) Adam Zadrożny i Dominik Rybka (Narodowe Centrum Badań Jądrowych) oraz dr Bożena Łapeta (Zakład Teledetekcji Satelitarnej IMGW-PIB).

Panel pt. “Propozycje przyszłych misji i projektów technologicznych” podzielony był na dwie części, a ich uczestnikami byli:

Część I:  prof. Marek Sarna (naukowo związany z Centrum Astronomicznym im. Mikołaja Kopernika PAN, Polskie Towarzystwo Astronomiczne, członek Rady POLSA), Adrianna Graja (SatRevolution), dr. Krzysztof Kanawka (Blue Dot Solutions), Mateusz Wolski (PIAP Space Sp. z o.o.), dr inż. Adam Okniński (Sieć badawcza Łukasiewicz – Instytut Lotnictwa).

Część II: Kacper Grzesiak (ICEYE Polska Sp. z o.o), dr inż. Marek Stęślicki (Zakład Fizyki Słońca, CBK PAN), Gordon Wasilewski (Astronika sp. z o.o.).

Moderatorem spotkań i prowadzącą w drugim dniu konferencji była pani Marta Tokarz.

Ważnym momentem dnia było ogłoszenie przez prezesa POLSA prof. Grzegorza Wrochnę faktu podpisania przez ministra rozwoju i technologii Piotra Nowaka nowego statutu POLSA oraz publiczne przedstawienie nowego wiceprezesa Polskiej Agencji Kosmicznej – pułkownika Marcina Mazura.

Kolejnym istotnym punktem programu było rozstrzygnięcie konkursu Polskiej Agencji Kosmicznej pt. ”Moje kosmiczne wakacje”. Wyniki ogłosiła Kinga Gruszecka – Dyrektor Departamentu Edukacji Polskiej Agencji Kosmicznej.

Konferencja miała miejsce w sali “Pod kopułą” w Ministerstwie Rozwoju i Technologii. Odbywała się w formie hybrydowej. Poza formą tradycyjną dołączyć można było także poprzez media społecznościowe POLSA. Patronat mediany nad wydarzeniem objęły: Space24.pl, Urania, Astronarium, Kosmonauta.net,  Newseria, Focus oraz Polska Fundacja Fantastyki Naukowej.