Przedsiębiorcy, doświadczeni badacze, studenci, pasjonaci i popularyzatorzy nauki, a także najmłodsi wraz z rodzinami spotkali się w majowy weekend (7-8 V) na Space Night Wrocław, by dyskutować, dzielić się rezultatami swojej pracy, albo chłonąć wiedzę w bardzo szeroko i wielowymiarowo postrzeganych tematach kosmicznych. POLSA przypomniała o 10. rocznicy przystąpienia Polski do Europejskiej Agencji Kosmicznej.

2-dniowy program uwzględniał różnorodność grup uczestników. Na część konferencyjną składały się prezentacje i otwarte debaty, uporządkowane w pięciu blokach tematycznych:

• 45 lat Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk,
• 10 lat Polski w ESA,
• Przyszłość w eksploracji kosmosu,
• Solar Orbiter,
• Relacje międzynarodowe w sektorze kosmicznym.

Pierwszy blok koncentrował się na bogatym dorobku najstarszej polskiej jednostki wyspecjalizowanej w badaniach oraz opracowywaniu technologii i urządzeń przydatnych w eksploracji orbity okołoziemskiej, Układu Słonecznego, a także najdalszych nawet zakątków znanego Wszechświata. Dyrektor CBK PAN prof. Iwona Stanisławska zwróciła uwagę na imponującą i wciąż rosnącą, obecnie przekraczającą już setkę, liczbę instrumentów, które w ramach dziesiątek misji trafiły w przestrzeń kosmiczną, dostarczając unikalnych danych czy wspomagając funkcjonowanie innych podzespołów. Dr hab. Piotr Orleański i prof. Janusz Sylwester podzielili się obserwacjami i wnioskami ze współpracy międzynarodowej obejmującej wiele dekad i kierunków geograficznych, poczynając od programu Interkosmos, poprzez inicjatywy NASA, na kooperacji z partnerami europejskimi kończąc.

Właśnie na polskiej drodze do ESA, korzyściach wynikających z uczestnictwa od 2012 r. w strukturach tej organizacji, obecnym potencjale naszego sektora kosmicznego i perspektywach na kolejne lata koncentrował się w swojej prezentacji, już w ramach 2. bloku, wiceprezes POLSA dr Michał Wierciński. Jako największy sukces ostatniej dekady wskazał unikalne kompetencje zdobyte przy ubieganiu się i realizacji zamówień dla ESA przez ok. 150 polskich firm. Za największe wyzwanie uznał dostęp do wyższego dofinansowania, w tym uruchomienie źródeł krajowych.

Wątek dróg do dalszego rozwoju rodzimego przemysłu kosmicznego był kontynuowany w dyskusji, w której do dr Wiercińskiego dołączyli dr hab. Piotr Orleański i reprezentujący sam sektor Mikołaj Podgórski (ScanWay sp. z o.o.) i Grzegorz Zwoliński (SatRevolution S.A.). Wśród warunków, jakie powinny zostać spełnione, by polskie firmy skutecznie umacniały swoją pozycję na jednym z najbardziej zglobalizowanych rynków, jakim jest space, rozmówcy wymieniali: stabilność priorytetów na poziomie decyzyjnym (której powinien służyć Krajowy Program Kosmiczny), świadomość po stronie klienta (głównie administracji) i jego zdolność do rzetelnej oceny ofert (np. poprzez niezależnych ewaluatorów zewnętrznych), wykorzystywanie przewag konkurencyjnych charakteryzujących nasz sektor (chociażby jakości kadr).

Inny wymiar działalności ESA w naszych kraju przedstawiła Justyna Średzińska reprezentująca Europejskie Biuro Edukacji Kosmicznej ESERO, funkcjonujące przy Centrum Nauki Kopernik. Tego, jak docierać do młodego pokolenia z przekonującym przekazem o zaletach wyboru ścieżki kształcenia i kariery w kierunku branży kosmicznej, dotyczył kolejny punkt programu – dyskusja wywodzących się z różnych środowisk edukatorek i edukatorów.

Pierwszy dzień zakończył się wybiegnięciem w dalszą przyszłość. Najpierw dr Piotr Kaczmarek-Kurczak przeanalizował konkurencyjne koncepcje kolonizacji/osadnictwa ludzkości poza Ziemią. Następnie znani z autorskich kanałów Youtube i podcastów Radek Grabarek (“We need more space”) i Kuba Hajkuś (“To jakiś kosmos”), w prowadzonej w luźniejszej atmosferze rozmowie ocenili prawdopodobieństwo realizacji będących w mniej lub bardziej skonkretyzowanych planach misji w perspektywie do 2033 roku i dłuższej.

Podczas drugiego dnia uczestnicy części konferencyjnej mieli okazję zapoznać się ze szczegółami misji Solar Orbiter, z podkreśleniem istotnego wkładu (CBK PAN, w tym wrocławski Zakład Fizyki Słońca) w zaprojektowanie i wykonanie teleskopu rentgenowskiego STIX oraz analizę danych pozyskiwanych w ramach misji. Przy okazji omawiania swojego udziału w przedsięwzięciu dr Oleksiy Dudnik nawiązał do sytuacji, w jakiej po rosyjskiej agresji znalazł się jego macierzysty Charkowski Instytut Radioastronomiczny Narodowej Akademii Nauk Ukrainy. Zasoby ukraińskich jednostek badawczych zlokalizowanych na ogarniętych wojną terenach, obejmujące m. in. bezcenne dane, są w miarę możliwości ratowane, a we wsparciu na różne sposoby uczestniczą ich polscy koledzy.

Wpływ obecnego, bezprecedensowego w ostatnich dekadach, kryzysu bezpieczeństwa międzynarodowego na bieżące i przyszłe misje kosmiczne oraz możliwe do podjęcia działania w odpowiedzi na urwaną współpracę z Roskosmosem, były dominującym tematem ostatniego bloku konferencji, w którym udział wzięli dr Krzysztof Kanawka (Blue Dot Solutions), Piotr Kosek (Astrofaza) i Ewelina Zambrzycka-Kościelnicka (CBK PAN).

Przez całą sobotę i niedzielę równolegle odbywały się warsztaty i spotkania z ekspertami skierowane do dzieci i młodzieży, a w ramach Strefy Otwartej odbywały się m. in. pokazy Słońca, quizy i konkursy. Kosmiczne sztuczki prezentował Wiktor Niedzicki, który już kolejnemu pokoleniu Polaków w zawsze przystępny sposób przybliża tajemnice Wszechświata, naukowe nowinki i ciekawostki.

Jako jeden ze specjalistów, Dyrektor Departamentu Badań i Innowacji POLSA dr Oskar Karczewski wziął udział w pełnym interakcji spotkaniu z młodymi miłośnikami kosmicznych tematów. Wykazali się oni już imponującą wiedzą np. o metodach odkrywania egzoplanet. Wśród obszarów zainteresowań, które w przyszłości chcieliby zgłębiać być może jako profesjonaliści, pojawiły się chociażby astrobiologia czy zagadnienia kosmologiczne (teoria wieloświatów).

Mające już kilkuletnią tradycję, choć tym razem organizowane pod zmienioną nazwą wydarzenie to inicjatywa stowarzyszenia WROSpace, które do współpracy zaprosiło Polską Agencję Kosmiczną, Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk, Wrocławski Park Naukowo-Technologiczny i firmę ScanWay sp. z o.o.

Nagrania części konferencyjnej wydarzenia dostępne są na kanale Youtube WroSpace:

Zdjęcia: Radosław Popieliński