Rok 2020 na zawsze zapisze się w historii jako rok pandemii, która wywróciła do góry nogami porządek światowej gospodarki, polityki, nauki, edukacji i życia codziennego. Był to jednak też czas testowania i wykorzystywania zdobyczy ery Internetu. Wiele działań i aktywności ludzkich przeniosło się więc do świata wirtualnego wykorzystując w niespotykanej dotąd skali możliwości i szanse na dotarcie z przekazem do szerokiego kręgu odbiorców. Wychodząc naprzeciw tym wyzwaniom Departament Edukacji Polskiej Agencji Kosmicznej w lipcu ubiegłego roku ogłosił konkurs pod hasłem „Moje kosmiczne wakacje”.
Konkurs skierowany był do uczniów szkół podstawowych, a przygotowane prace miały dotyczyć wspomnień z wakacji – tych prawdziwych lub tych wymarzonych, w powiązaniu z szeroko rozumianą tematyką poznawania Wszechświata, eksploracji przestrzeni kosmicznej, korzystania z technologii kosmicznych w życiu codziennym. Osobno oceniane były 2 podgrupy: klasy I-IV oraz od V do tegorocznych absolwentów. Zaktywizowanie dzieci w kierunku wykazania się swoimi zdolnościami plastycznymi, literackimi i multimedialnymi to nie tylko wspieranie fascynacji kosmosem, ale także kształtowanie ducha rywalizacji i odkrywanie swoich mocnych stron. Mając na uwadze dotychczasowy dorobek i doświadczenie w edukacji kosmicznej, partnerami konkursu zostały Centrum Nauki Kopernik – ESERO POLSKA w Warszawie i Hevelianum w Gdańsku.
Partnerzy konkursu udostępnili swoje materiały edukacyjne, które mogły stać się źródłem inspiracji dla dzieci i ich rodziców. Dzięki temu mogliśmy się zapoznać z przygodami Paxiego – sympatycznej postaci z animowanych filmów edukacyjnych Europejskiej Agencji Kosmicznej, która zabrała naszych podopiecznych na kometę 67P/Czuriumow-Gerasimienko. Przedstawiliśmy ważne daty w historii podboju kosmosu, jak rocznica lotu orbitalnego Giermana Titowa, rocznica pierwszego załogowego lądowania na księżycu, czy spodziewanego na wiosnę tego roku lądowania na Marsie misji łazika Perseverance. Wakacyjna pora to także okres aktywności roju Perseidów, pozostałości po komecie 109P/Swift-Tuttle, co uzupełniło listę inspiracji o akcent typowo astronomiczny.
Konkurs okazał się wielkim sukcesem. Organizatorzy nie spodziewali się, że na jego ogłoszenie odpowie ponad 2000 ciekawych Wszechświata dzieci i młodzieży! Sprawiło to nie lada wyzwanie logistyczne. Nie wpłynęło to jednak na entuzjastyczną reakcję pracowników POLSA. Jest to zarazem dowód na to, tematyka kosmiczna jest żywo obecna w umysłach dzieci, co wspaniale rokuje na przyszłość. To one będą przecież w przyszłości stanowić rodzimy sektor kosmiczny, staną się uczonymi, przyrodnikami, prawnikami, inżynierami, biznesmenami, czy aktywnymi popularyzatorami nauki. Właśnie to pokolenie będzie aktywne zawodowo w czasie, kiedy ludzkość będzie stawiać pierwsze kroki na Marsie, budować stację kosmiczną orbitującą wokół Księżyca, czy poszukiwać życia we Wszechświecie. Wszystkich uczestników z wypiekami na twarzy czekających na obiecane dyplomy konkursowe prosimy jeszcze o odrobinę cierpliwości. To już naprawdę ostatnia prosta.
Zachęcamy do korzystania z udostępnionych wraz z konkursem materiałów. Podana w łatwy i przystępny sposób wiedza może być wykorzystana zarówno przez dzieci jak i ich rodziców, edukatorów i wszystkich zainteresowanych kosmosem, zwłaszcza w czasie pandemii.
Lista materiałów udostępnionych przez POLSA i Partnerów konkursu, które można wykorzystać do pracy z uczniami szkół podstawowych (i nie tylko!) jako wspólna, rodzinna aktywność:
- Scenariusz lekcji o spadających gwiazdach (ESERO):
Zapoznanie się z materiałem warto połączyć z próbą obserwacji zjawiska, nie tylko w czasie aktywności Perseidów (połowa sierpnia), ale także podczas widoczności innych rojów meteorów.
- Paxi – seria filmików ESERO (częściowo po polsku), w tym wprowadzający odcinek: https://youtu.be/3t9LQeY2ShA3
Sympatyczny bohater w przystępny sposób opowiada o Księżycu i jego fazach, planetach Układu Słonecznego, kometach i badających je sondach kosmicznych, egzoplanetach, życiu we Wszechświecie, efekcie cieplarnianym, skąd biorą się pory dnia i roku, cyklu hydrologicznym na Ziemi i wielu innych.
- Papierowy model sondy Rosetta i lądownika Philae (ESERO):
Zachęcamy do wspólnego konstruowania sondy oraz dyskusji o tym, co mogą badać instrumenty wchodzące w skład sondy.
- Artykuł edukacyjny POLSA o programie Apollo:
Zachęcamy do wspólnego czytania i dyskusji o tym, jakimi cechami musieli odznaczać się inżynierowie oraz astronauci, biorący udział w programie. Warto też wspólnie obejrzeć film „Ukryte działania” w reż. T. Melfi.
- „Księżycowy schron” – materiały dla ucznia i nauczyciela w ramach projektu „Moon Camp” (ESERO):
Zachęcamy do zapoznania się z informacjami, dlaczego tak ważne jest dla człowieka posiadanie schronienia na Ziemi oraz w przestrzeni kosmicznej. Uczniowie porównują warunki panujące na Ziemi i na Księżycu, a następnie projektują i budują własny schron księżycowy, wykorzystując materiały podobne do tych, które tworzą powierzchnię Księżyca, czyli tzw. analogi księżycowego gruntu.
- „Woda na Księżycu” – materiały dla ucznia i nauczyciela w ramach projektu „Moon Camp” (ESERO):
Uczniowie zapoznają się z informacjami na temat tego, ile wody i do jakich celów zużywa w trakcie różnych czynności w ciągu dnia jedna osoba. Dowiadują się także, że na Księżycu istnieją obszary, gdzie znajduje się woda w postaci lodu, a także jak filtrować zanieczyszczoną wodę.
Więcej materiałów edukacyjnych POLSA:
Artykuły i prezentacje popularyzatorskie z zakresu astronomii, astronautyki, działalności polskiego sektora kosmicznego, osiągnięć Polaków w dziedzinie podboju kosmosu, celów i zadań Polskiej Agencji Kosmicznej, a także branżowe raporty, zestawienia i analizy statystyczne.