Wróć
Europejska Organizacja Eksploatacji Satelitów Meteorologicznych (EUMETSAT) powstała w 1986 r. w celu zapewnienia ciągłości funkcjonowania satelitarnego systemu obserwacyjnego dla meteorologii i klimatologii krajów Europy. Została powołana w oparciu o Konwencję w sprawie ustanowienia Europejskiej Organizacji Eksploatacji Satelitów Meteorologicznych (Eumetsat Convention for the Establishment of a European Organisation for the Exploitation of Meteorological Satellites). Do głównych zadań organizacji zalicza się: wynoszenie, utrzymanie i eksploatację systemu europejskich satelitów meteorologicznych, a także obsługę programów obowiązkowych, opcjonalnych oraz prowadzonych z udziałem partnerów zewnętrznych. Siedziba organizacji znajduje się w Darmstadt w Niemczech. W skład EUMETSAT wchodzi obecnie 30 krajów członkowskich, w tym Polska.
EUMETSAT jest właścicielem satelitów meteorologicznych w ramach konstelacji: MSG – Meteosat Second Generation oraz EPS – EUMETSAT Polar System i operatorem obsługującym dystrybucję danych z wielu misji satelitarnych np. realizowanych w ramach unijnego programu Copernicus. Ponadto, trwają prace nad budową kolejnych satelitów, które sukcesywnie będą wynoszone na orbitę w ciągu najbliższych 10 lat. EUMETSAT realizuje dwa rodzaje programów: obowiązkowe oraz opcjonalne, finansowane wyłącznie przez państwa członkowskie, które w nich uczestniczą.
Najważniejsze programy tej organizacji to:
– MSG (Meteosat Second Generation), na który składają się 4 satelity na orbicie geostacjonarnej (Meteosat 8, 9, 10 oraz 11) dostarczające zobrazowania całej półkuli oraz dane dla krótkoterminowych prognoz pogody.
– MTG (Meteosat Third Generation), na który będzie się składać 6 satelitów na orbicie geostacjonarnej dostarczających zobrazowania całej półkuli oraz dane dla krótkoterminowych prognoz pogody; wyniesienie pierwszego satelity z tej konstelacji jest planowane na 2021 r., natomiast następne będą wynoszone w dwuletnich odstępach czasowych.
– EPS (EUMETSAT Polar System), w skład którego wchodzą 3 satelity (Metop-A, -B oraz -C) krążące po orbitach biegunowych.
– EPS SG (EUMETSAT Polar System Second Generation), na który będzie się składać 6 satelitów krążących po orbitach biegunowych.
Wśród programów opcjonalnych tej organizacji można wyróżnić m. in. takie programy jak: EUMETSAT JASON-2 oraz EUMETSAT JASON-3. Dodatkowo, EUMETSAT jest zaangażowany w program Copernicus Komisji Europejskiej, poprzez operacyjną eksploatację oraz dystrybucję danych i produktów z satelity obserwacyjnego Ziemi o nazwie Sentinel-3. EUMETSAT będzie też pozyskiwać dane z satelitów Sentinel-4 oraz Sentinel-5. Satelita Sentinel-6/Jason-CS jest natomiast realizowany przez EUMETSAT we współpracy z ESA, narodowymi agencjami kosmicznymi: francuską (CNES) i amerykańską (NASA), amerykańską organizacją ds. prognozy pogody (NOAA) oraz Komisją Europejską.
EUMETSAT współpracuje również ze służbami meteorologicznymi z części krajów członkowskich EUMETSAT w ramach sieci centrów aplikacji satelitarnych (Satellite Application Facilities, SAFs), stanowiących część segmentu naziemnego. W związku z użytkowaniem danych pochodzących z satelitów Sentinel, EUMETSAT współpracuje także z Europejskim Centrum Prognoz Średnioterminowych (European Centre for Medium-Range Weather Forecasts, ECMWF) z siedzibą w Wielkiej Brytanii.
EUMETSAT ściśle współpracuje z Europejską Agencją Kosmiczną. Przykładem mogą być m. in. wyżej wymienione programy obowiązkowe tej organizacji: MSG (Meteosat Second Generation) oraz EPS (EUMETSAT Polar System). ESA zazwyczaj odpowiada za budowę i dostarczenie segmentu kosmicznego, natomiast EUMETSAT za wyniesienie, budowę segmentu naziemnego oraz utrzymanie funkcjonowania misji, a zwłaszcza za pozyskiwanie, gromadzenie, przetwarzanie danych satelitarnych niezbędnych do prognozowania pogody oraz śledzenia zmian środowiskowych i klimatycznych.
NAJWAŻNIEJSZE ORGANY EUROPEJSKIEJ ORGANIZACJI DS. EKSPLOATACJI SATELITÓW METEOROLOGICZNYCH EUMETSAT
Składa się z wysokiego szczebla przedstawicieli Narodowych Służb Meteorologicznych krajów członkowskich EUMETSAT. Dyrektor Generalny EUMETSAT jest Szefem Wykonawczym oraz reprezentuje w Radzie EUMETSAT. Jest on odpowiedzialny za wprowadzanie w życie decyzji podejmowanych przez Radę oraz za wszelkie działania podejmowane przez Organizację.
Rada przyjmuje i akceptuje programy satelitarne EUMETSAT, decyduje o przyjęciu nowych członków oraz zatwierdza budżet EUMETSAT-u. Wszystkie decyzje Rady podejmowane są w drodze głosowania. W zależności od rodzaju i wagi decyzji muszą one być zatwierdzone jednogłośnie, znaczącą większością głosów lub zwykłą większością głosów. Każdy kraj ma jeden głos. Rada spotyka się dwa razy do roku na sesjach zwyczajnych (wiosną i jesienią). W wyjątkowych sytuacjach, mogą być zwoływane sesje nadzwyczajne Rady. Decyzje, które podejmuje Rada są przygotowywane i przedstawiane Radzie przez ciała doradcze, tzw. grupy.
Komitet PAC doradza Radzie we wszystkich sprawach mających wpływ na politykę w krótkim i długim okresie, współpracę z innymi partnerami instytucjonalnymi, np. Komisją Europejską, a także strategię działalności EUMETSAT.
Grupa AFG doradza Radzie we wszystkich sprawach związanych z kwestiami administracyjnymi, organizacyjnymi, a także finansami włączając w to budżet, audyty, przetargi oraz umowy, kwestie kadrowe i prawne.
Grupa STG doradza Radzie we wszystkich naukowych i technicznych sprawach. STG jest odpowiedzialna za ocenę skutków wprowadzania zmian w celach misji oraz za zapewnienie uwzględnienia wymagań i oczekiwań narodowych służb meteorologicznych krajów członkowskich. STG koordynuje również kontakty EUMETSAT-u z użytkownikami oraz rekomenduje Radzie podejmowanie działań w zakresie koordynacji międzynarodowych programów EUMETSAT. Ponadto STG dokonuje przeglądu i oceny pracy systemów satelitarnych EUMETSAT-u oraz analizuje przyszłe programy i ich wymagania. STG spotyka się dwa razy do roku (wiosna i jesienią).
Grupa STG-SWG zapewnia naukowe wsparcie i doradztwo na etapie definiowania i opracowywania metodyki dla nowych produktów z danych satelitarnych EUMETSAT. STG-SWG jest również odpowiedzialna za definicję wymagań użytkowników co do nowych misji satelitarnych. STG-SWG wypracowuje rekomendacje co do dokumentów zatwierdzanych przez STG do przedłożenia Radzie. Podejmuje również decyzje o działaniach Sekretariatu EUMETSAT w zakresie odpowiadającym jej kompetencjom. STG-SWG spotyka się dwa razy do roku (wiosna i jesienią).
Grupa STG-OWG doradza we wszelkich sprawach związanych z wykorzystaniem i działaniem systemów EUMETSAT (satelitarnego i naziemnego) obsługujących wszystkie misje satelitarne EUMETSAT. STG-OWG wypracowuje rekomendacje co do dokumentów zatwierdzanych przez STG do przedłożenia Radzie. Podejmuje również decyzje o działaniach Sekretariatu EUMETSAT w zakresie odpowiadającym jej kompetencjom. STG-OWG spotyka się dwa razy do roku (wiosna i jesienią).
Więcej informacji: www.eumetsat.org
Polityka przemysłowa EUMETSAT opiera się na maksymalnym wykorzystaniu otwartej konkurencji, z wyjątkiem sytuacji nagłych i niespodziewanych, zadań o małej wartości (poniżej 100 tys. euro) lub gdy występuje tylko jeden wykonawca (dotyczy to głównie opracowań naukowych). Drugą zasadą jest ewaluacja ofert przetargowych w oparciu o kryterium najlepszej relacji jakości do ceny, co oznacza, że oceny ofert przygotowywane przez radę ewaluacyjną ds. zamówień są opisowe, a nie numeryczne. EUMETSAT stosuje następującą skalę ocen: excellent, very good, good, acceptable, poor, below acceptance.
W odróżnieniu od Europejskiej Agencji Kosmicznej, przy wyborze wykonawców EUMETSAT nie kieruje się zasada tzw. zwrotu geograficznego.
Szczegółowe informacje o organizacji:
Eumetsat Annual Report 20017: https://www.eumetsat.int/website/home/AboutUs/Publications/AnnualReport/index.html
Broszury: https://www.eumetsat.int/website/home/AboutUs/Publications/Brochures/index.html
Więcej informacji: Strona internetowa www.eumetsat.int
Polska nawiązała relacje z EUMETSAT w 2000 r. jako członek współpracujący, a pełne członkostwo uzyskała w 2009 r. Ustawa o ratyfikacji Konwencji w sprawie ustanowienia Europejskiej Organizacji Eksploatacji Satelitów Meteorologicznych (EUMETSAT) sporządzona w Genewie 24 maja 1983 r. została przyjęta przez Parlament RP 9 stycznia 2009 r. Za relacje z organizacją odpowiada Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowy Instytut Badawczy, który bierze udział w pracach organów EUMETSAT. Przedstawiciele IMGW uczestniczą w posiedzeniach rad programowych i komitetów EUMETSAT. Dzięki członkostwu w organizacji Polska ma pełen dostęp do danych satelitarnych pochodzących z jej satelitów. Zobrazowania zapewniane przez EUMETSAT są wykorzystywane w pierwszej kolejności przez państwowe służby hydrologiczno-meteorologiczne do opracowywania prognoz, hydrometeorologicznej osłony społeczeństwa i gospodarki, monitorowania zmian klimatu oraz przez Siły Zbrojne RP, wyższe uczelnie i instytuty badawcze. Obrazy z satelitów meteorologicznych mogą też mieć zastosowanie w: rolnictwie, leśnictwie, zarządzaniu terenami, gospodarce przestrzennej, planowaniu inwestycji, monitorowaniu obszarów wodnych (włączając Morze Bałtyckie) i atmosfery, w tym m. in. dokonywaniu pomiarów gazów śladowych i aerozoli.
Więcej informacji: prezentacja IMGW-PIB na temat członkostwa i korzyści dla Polski oraz Polska w Eumetsat_IMGW
